معرفی جاده چالوس
جاده چالوس که نام رسمی آن جاده 59 است از مهمترین جاده های دسترسی به شمال ایران به ویژه شهرهای غربی استان مازندران و شرقی استان گیلان به شمار می آید. جاده ای که مسیر ابتدایی آن از شهر کرج در استان البرز شروع شده و به شهر چالوس در استان مازندران ختم می شود. مسیری 163 کیلومتری که بسیاری آن را زیباترین جاده ایران و یکی از زیباترین راه های جهان می نامند. البته منظره های چشم نواز و بی نظیری که در مسیر جاده چالوس وجود دارند، آب و هوای تمیز و فرحبخش آن و دیدنی های زیبای راه، درستی این ادعاها را تایید می کنند. جاده چالوس، خاطرات شیرین و تلخ فراوانی را در یاد بسیاری از مردم ایران زنده می کند. خیلی ها با وجود مشکلات و سختی هایی که در این جاده ممکن است برای شان ایجاد شود، باز هم آن را به دیگر مسیرهای رسیدن به شمال ترجیح می دهند.
جاده آسفالته چالوس-کرج کار خود را در سال 1312 آغاز کرد و دسترسی تهرانی ها و کرجی ها به شمال ایران را آسان تر ساخت. مسیری که قطر رشته کوه های البرز را طی می کند و به دلیل پیچ و خم های فراوان و طراحی قدیمی خود برای رانندگی با سرعت های بالا مناسب نیست.
جاده چالوس در دوران قاجار
تا اواخر دوره قاجار، جادهای بین کرج – چالوس وجود نداشته و تنها یک مسیر خاکی و مالرو، راه دسترسی به روستاهای این منطقه را تشکیل میداده اما به گونهای نبود که ارتباط دهنده شمال و جنوب کشور باشد. این جاده در دوران پادشاهی رضاشاه در اردیبهشت ١٣١٠ آغاز و در سال ۱۳۱۲ مورد بهرهبرداری قرار گرفت. مراسم افتتاح روز جمعه دهم آذر ۱۳۱۲ با حضور رضاشاه برگزار و جاده چالوس افتتاح و به نام “راه مخصوص” نامیده شد. طول این جاده ۱۶۸ کیلومتر و عرض آن ۸ متر و در برخی قسمت ها به ده الی دوازده متر هم می رسید.
از این زمان به بعد، انواع رستورانها و واحدهای اقامتی و پذیرایی در کنار این جاده شکل گرفت و با ساخت سد امیر کبیر (سد کرج) در سال ۱۳۴۰ به جاذبهها و زیباییهای این جاده افزوده شد و در اندک زمانی این جاده به یکی از تفریحگاههای مهم گردشگری ایران تبدیل شد. به نقل از گفتههای شفاهی از مردم قدیم، کارگران را برای کندن این تونل در دل کوه (چون کندن تونل کندوان آنهم بدون تجهیزات کار بسیار سخت و دشواری بود) با یک سکه پنج ریالی که در آن زمان ارزشمند بود تشویق میکردند و گفته میشود به ازای هر کلنگ پول داده میشدهاست. ساخت تونل کندوان از اردیبهشت ماه سال ۱۳۱۴ آغاز شد و ساخت در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۱۷ به پایان رسید، طول تونل به مسافت یک هزار و ۸۸۶ متر و عرض پنج الی هفت و ارتفاع شش متر است، باین تونل ۱۳ کیلومتر از مسیر مرکز کرج به چالوس کاسته شد چون پیش از این برای طی این مسیر باید کوه دور زده میشد. این جاده در دامنه سلسله کوههای البرز مرکزی از دوره گذشته ساخته شدهاست و امکانات و تأسیسات و اماکن گردشگری تفریحی و ورزشی که در حاشیه آن ساخته شده پس از این دوره بودهاست که بعدها نیز عنوان چهارمین جاده زیبای جهان را کسب کرد.
این جاده قطر رشتهکوههای البرز را میپیماید. برای ساخت این جاده تونلها و پلهای طولانی بسیاری ساخته شده که با توجه به زمان ساخت آنها در دوره رضاشاه پهلوی کار و رنج زیادی لازم داشتهاست. بیشتر سفرهای گردشگری مردم تهران به کرانههای دریای خزر بهویژه در تابستان از طریق همین جاده صورت میگیرد. اما به علت اینکه طراحی آن در گذشته انجام گرفتهاست، برای سرعتهای بالا مناسب نیست.
حتما بخوانید: معرفی نمک آبرود
برای دسترسی به جاده کرج-چالوس باید خود را به شهر کرج در استان البرز یا شهر چالوس در مازندران برسانید که بهعنوان مبدا سفر در این جاده محسوب میشوند. در صورتیکه میخواهید از شهر تهران بهسمت جاده چالوس راه بیفتید، از بزرگراه شهید لشکری (جاده مخصوص)، بهطرف شهر کرج و ابتدای جاده چالوس حرکت کنید.
جاده چالوس از جمله جاذبه های گردشگری استان مازندران است که از شمال به شهرستان چالوس در استان مازندران، از شرق به شهرستان تهران و شمیرانات، از غرب به منطقه طالقان و از جنوب به شهر کرج محدود میشود. یکی از ویژگیهای جاده چالوس گردنههای خطرناک آن است که از مشهورترین آنها میتوان به گردنه «هزار چم» نیز اشاره کرد. این گردنه در ۵۰ کیلومتری چالوس و ۱۰۰ کیلومتری کرج قرار دارد و پیچوخمهای آن باعث جذب بسیاری از گردشگران میشود. از اینرو، در اطراف هزارچم رستورانها، قلیانسراها، لبنیاتی و… متعددی وجود دارند و مسافران برای استراحت، صرف چای و غذا و البته گرفتن عکس در آنجا توقف میکنند.
نخستین همراه جاده چالوس در مسیر کرج – چالوس رودخانه خروشان کرج رود است که درست به موازات جاده امتداد دارد و از البرز جنوبی سرچشمه میگیرد. این رودخانه پس از پشت سر گذاشتن دشتهای کرج، در انتهای مسیر به رودخانه جاجرود میریزد. حاشیه این رودخانه، سرسبز و دیدنی است؛ هرچند با فرارسیدن فصل پاییز، جلوهای هزار رنگ پیدا میکند؛ به همین دلیل از جاهای موردعلاقه گردشگران برای اتراق و چادرزدن به حساب میآید. اگر مسیر رودخانه را دنبال کنید، به سد زیبای کرج و روستای کوچک واریان خواهید رسید.
در کیلومتر ۱۵ جاده چالوس روستایی به نام نوجان قرار دارد. آبشار نوجان از جمله جاذبه های دیدنی این روستای منحصربهفرد و زیبا است. اگر بخواهید از آبشار زیبای نوجان دیدن کنید، بعد از «پورکان» باید وارد فرعی «نوجان» شوید و این مسیر پرپیچوخم و ناهموار را هشت کیلومتر ادامه دهید. چنانچه کمی از روستا فاصله بگیرید به آبشار زیبای خوارس در حوالی روستای خوارس خواهید رسید. روستای آتشگاه نیز در ادامه این مسیر قرار گرفته است.
در کیلومتر ۱۷ جاده چالوس نیز آبشاری زیبا و بلندقامت قرار دارد که از زیباترین آبشارهای ایران محسوب میشود.
اگر کمی جلوتر برویم، در کیلومتر ۳۲ جاده چالوس روستای مورود در انتظار گردشگران است. مورود روستایی زیبا در دل ارتفاعات و در درهای زیبا قرار گرفته دارد. اگر در فصل بهار به این روستا سفر کنید، آن را غرق در گل های بهاری سرخ و زرد خواهید یافت. در حوالی این روستا یک آبشار زیبا و چشمنواز با نام آبشار چهارصد تنور نیز قرار دارد که بسیار چشمنواز است. رودخانه مجاور روستا نیز یکی از جذابترین چشم اندازهای این منطقه است.
یکی دیگر از جذابترین روستاهای حوالی جاده چالوس روستای زیبای گچسر است. این روستا در بخش آسارا قرار دارد و یکی از قدیمیترین روستاهای این منطقه است که قدمت آن به دوران صفویه باز میگردد. گچسر روستایی با منابع غنی گچ بوده است که سبب شده بود تا کوره های گچ پزی متعددی در این روستا ساخته شود.
نکته قابلتوجه اینکه حدود ۸۰ کیلومتر از مسیر ۱۶۰ کیلومتری جاده چالوس از بخش آسارا کرج میگذرد. این منطقه با ۵۶ روستا مملو از منابع طبیعی و تاریخی است و وجود سه قله بالای چهار هزار متر ارتفاع و پیست اسکی بینالمللی دیزین باعث شده است که از مناطق مهم گردشگری ورزشی به شمار رود. اکثر روستاهای آسارا برای گردشگران داخلی و خارجی شناختهشده و مورد توجه هستند که از آن جمله میتوان به روستاهای آزادبر، ارنگه بزرگ، تکیه سپهسالار، نشترود، خوزنکلا، واریان و وینه اشاره کرد.
چشمه وله در ۷۰ کیلومتری شمال شرقی کرج، قلعهی تاریخی صلصال، آبشار بیهمتای هفت چشمه در ۱۷ کلیومتری این جاده، قلعهی دزدبند و امامزاده سپهسالار تنها تعداد کمی از جاذبههای این جاده هستند که هر ساله حدود ۱۳ میلیون جهانگرد و گردشگر را بهسمت خود میکشد. سفر به جاده چالوس در هر فصل لطف خودش را دارد زیرا شکوه این جاذبهها در فصول مختلف رنگ و بوی متفاوتی به خود میگیرد.
در کیلومتر ۷۵ جاده چالوس و در ضلع غربی گردنه کندوان درهای استثنایی قرار دارد که بهشت دره نوردان و طبیعت گردان است. پیمایش این دره تنها با ابزار حرفه ای دره نوردی میسر است.
نمایی زیبا از جاده چالوس
چرا جاده چالوس تا این اندازه بین مردم محبوب است؟ چرا با وجود طراحی قدیمی، ایمنی و کیفیت نه چندان بالا، ترافیک های شدید روزهای تعطیل و مسیرهای جایگزین برای رسیدن به شمال، اغلب مردم ترجیح می دهند تا از این جاده استفاده کنند؟
جاده چالوس برای بسیاری از مردم تنها یک جاده که می توان با استفاده از آن از نقطه ای به نقطه دیگر رسید، نیست. جاده چالوس بخشی از حافظه جمعی مردم ایران است. جایی که با چند ساعت رانندگی می توانند در فضا و محیطی متفاوت از آنچه که پیش از این در آن بوده اند برسند، اینجا هر لحظه فضا و چشم انداز منظره روبروی تان تغییر می کند و در چند ساعت می توانید جلوه های متفاوتی از طبیعت را به تماشا بنشینند. از قله ها و صخره های عظیم گرفته تا رودهای پرپیچ و خم که شما را در قسمت های مختلف راه همراهی می کنند؛ از درختان پراکنده در قسمت های مختلف مسیر گرفته تا جنگل های انبوه هیرکانی که ما را غرق در طبیعت بی نظیر شمال ایران می کنند. اینها و بیشتر از اینها در جاده چالوس به میزبانی تان می آیند و شما را به مهمانی زیبایی ها می برند.
جاده چالوس همچنین برای خیلی ها خاطره سفرهای دسته جمعی را زنده می کند. سفرهایی با خانواده و دوستان که بیشتر از اینکه مقصد مهم باشد همراه و همسفر بودن با یکدیگر مهم می شود. جاده چالوس و گذر از آن، دل های مان را پر از شادی و سرزندگی می کند و حال و هوای مان را خوش می سازد. خیلی ها اینجا حتا با وجود ترافیک های چند ساعته سعی می کنند از لحظه لحظه سفرشان لذت ببرند و با پخش موسیقی های خاطره انگیز، بازی های دسته جمعی، صحبت های دوستانه و … گذر زمان و مشکلات روزمره شان را به فراموشی برسانند.
جاده چالوس است و خاطره تصاویر کارت پستالی از طبیعت سرسبز شمال، صخره های ستبر کوه، هوای خنک و تازه، برف روی قله، خنده دوستان و خانواده، سوسوی چراغِ شهرها و روستاها، طعم خوش بستنی و ماست محلی، آوای تند و آرام موسیقی های جدید و قدیمی، گرمای دلچسب آش داغ در سرمای کوهستان، بوق های ممتدی که در تونل ها به صدا در می آید، پیچ های پی در پی مسیر، استراحت در کنار رودخانه و بوی خوش کباب. به راستی که هیچ جا جاده چالوس نمی شود.